CÁCH KIỂM TRA VÀ BẢO DƯỠNG VAN AN TOÀN NỒI HƠI ĐÚNG CÁCH

Van an toàn nồi hơi là thiết bị nhỏ nhưng giữ vai trò sống còn trong hệ thống lò hơi công nghiệp. Việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ không chỉ giúp đảm bảo an toàn vận hành mà còn kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ thiết bị. Tuy nhiên, nhiều đơn vị vẫn còn chủ quan hoặc thực hiện sai quy trình, dẫn đến những rủi ro tiềm ẩn nghiêm trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn nồi hơi một cách đúng kỹ thuật và hiệu quả nhất.

Van an toàn nồi hơi là gì?

Van an toàn là một thiết bị cơ học cực kỳ quan trọng, được gắn trực tiếp lên nồi hơi, có nhiệm vụ giải phóng áp suất dư khi nó vượt quá mức cho phép. Đây được ví như “lá chắn cuối cùng” để bảo vệ người vận hành và thiết bị khỏi nguy cơ nổ nồi hơi do áp suất tăng đột biến.

Van hoạt động hoàn toàn tự động, không cần tác động từ con người. Khi áp suất trong nồi hơi vượt quá giá trị cài đặt, lực tác động từ hơi sẽ thắng lực lò xo, khiến van mở và xả hơi ra ngoài. Khi áp suất hạ xuống mức an toàn, van sẽ tự đóng lại.

Tại sao phải kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn định kỳ?

Việc kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn định kỳ là bắt buộc trong vận hành nồi hơi. Dưới đây là những lý do quan trọng:

• Bảo đảm an toàn tuyệt đối: Nếu van không hoạt động đúng lúc, nồi hơi có thể nổ tung, gây thiệt hại nặng nề về người và của.
• Duy trì hiệu suất vận hành: Van hoạt động tốt giúp duy trì áp suất ổn định, từ đó tối ưu hiệu quả sinh hơi và tiêu hao nhiên liệu.
• Tuân thủ quy định pháp luật: Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, bắt buộc doanh nghiệp phải kiểm định và bảo dưỡng van an toàn theo quy định về an toàn lao động.
• Kéo dài tuổi thọ thiết bị: Van được bảo dưỡng định kỳ giúp tránh mài mòn, rò rỉ, từ đó giảm chi phí thay thế và sửa chữa.

Ai là người có thể thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn?

Việc kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn không nên thực hiện bởi người không có chuyên môn. Những đối tượng đủ điều kiện gồm:

• Kỹ thuật viên bảo trì nồi hơi đã qua đào tạo chuyên sâu.
• Đơn vị kiểm định độc lập, có giấy phép kiểm định thiết bị áp lực.
• Nhà sản xuất hoặc đại lý phân phối van an toàn, có đội ngũ chuyên viên bảo hành.

Ngoài ra, người vận hành nồi hơi nên nắm kiến thức cơ bản để phát hiện các dấu hiệu bất thường và báo cáo kịp thời.

Khi nào cần kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn nồi hơi?

Đây là lịch trình khuyến nghị cho việc kiểm tra và bảo dưỡng:

 Hằng ngày:

• Kiểm tra bằng mắt xem van có rò rỉ hơi hay không.
• Lắng nghe âm thanh bất thường phát ra từ vị trí van.

 Hằng tháng:

• Thử mở van bằng tay (nếu có tay đòn) để kiểm tra tính năng mở-đóng.
• Quan sát xem có sự tích tụ cáu cặn hay dầu mỡ quanh thân van.

 Hằng năm hoặc theo chu kỳ vận hành (6–12 tháng):

• Tháo van ra để vệ sinh, kiểm tra lò xo, đĩa van, mặt tiếp xúc.
• Hiệu chuẩn lại áp suất mở van bằng thiết bị chuyên dụng.
• Kiểm định theo quy định pháp luật.

Lưu ý: Sau mỗi lần sửa chữa lớn nồi hơi, cần kiểm tra lại toàn bộ hệ thống, trong đó có van an toàn.

 Vị trí lắp đặt và kiểm tra van an toàn nồi hơi ở đâu?

Van an toàn được lắp đặt ở vị trí cao nhất của nồi hơi, nơi có áp suất hơi lớn nhất. Tùy vào từng loại nồi hơi, vị trí này có thể là:

• Đỉnh nồi (vị trí tiêu chuẩn trong nồi hơi đứng và nồi nằm ngang).
• Trên ống góp hơi chính, nếu hệ thống có nhiều điểm tiêu thụ.

Khi kiểm tra và bảo dưỡng, nên thực hiện tại phân xưởng vận hành, có đủ điều kiện về an toàn như:

• Khu vực thoáng khí, tránh nơi kín, dễ tích tụ hơi nước.
• Có đầy đủ thiết bị bảo hộ cá nhân: găng tay, kính chắn, mặt nạ chống nhiệt.

 Cách kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn đúng kỹ thuật

Dưới đây là quy trình kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn được các chuyên gia khuyến cáo:

 Bước 1: Kiểm tra trực quan

• Quan sát xem van có bị rỉ sét, biến dạng, móp méo hay không.
• Kiểm tra tem mác, áp suất cài đặt, loại ren hoặc mặt bích kết nối.

 Bước 2: Vận hành thử van

• Nếu van có tay đòn, kéo nhẹ tay để thử khả năng mở của van.
• Nghe âm thanh xả hơi – nếu bất thường (rít, xì yếu...), có thể van bị kẹt hoặc rò.

 Bước 3: Tháo và vệ sinh

• Ngắt hệ thống, đảm bảo không còn áp suất.
• Tháo van khỏi nồi hơi, kiểm tra lò xo, đĩa van, bề mặt làm kín.
• Dùng bàn chải mềm, dung dịch tẩy rửa để làm sạch cáu cặn, dầu mỡ.

 Bước 4: Kiểm tra áp suất mở (test bench)

• Gắn van lên thiết bị thử chuyên dụng.
• Tăng dần áp suất và ghi nhận thời điểm van bắt đầu mở.
• So sánh với thông số chuẩn của nhà sản xuất (±3%).

 Bước 5: Hiệu chỉnh (nếu cần)

• Nếu van mở sớm hoặc muộn hơn ngưỡng cho phép, cần điều chỉnh lực lò xo.
• Dùng cờ-lê điều chỉnh ốc vít chỉnh áp trên thân van.

 Bước 6: Ghi nhận và dán nhãn kiểm tra

• Ghi lại thời gian kiểm tra, kết quả, người thực hiện.
• Dán tem kiểm tra hợp lệ để thuận tiện quản lý.

 Kết luận

Van an toàn nồi hơi tuy nhỏ nhưng đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ hệ thống. Kiểm tra và bảo dưỡng đúng cách không chỉ giúp tăng tuổi thọ thiết bị mà còn ngăn chặn các sự cố nghiêm trọng, bảo vệ an toàn cho người vận hành và toàn bộ nhà máy.

Đừng để van an toàn chỉ “ngủ yên” trên đỉnh nồi hơi – hãy kiểm tra và bảo dưỡng nó đúng cách, đúng lúc!

Hãy liên hệ với chúng tôi theo địa chỉ dưới đây để được tư vấn về lò hơi, nồi hơi, và các thiết bị hơi nhiệt:

HeX Boiler - CÔNG TY TNHH NĂNG LƯỢNG NHIỆT BÁCH KHOA.

Địa chỉ: Số 268B, Quốc Lộ 2, Khu 2, Xã Phù Lỗ, Huyện Sóc Sơn, Tp Hà Nội.

Hotline: 0917 754 059

Email: info@hexboiler.com