Quy trình vận hành lò hơi chuẩn nhất

Vận hành lò hơi (boiler) là một công việc đòi hỏi sự chính xác, kinh nghiệm và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật. Để giúp bạn hiểu sâu và vận dụng đúng, bài viết này Lò hơi Bách Khoa sẽ trình bày quy trình vận hành lò hơi đảm bảo vừa đầy đủ, dễ hiểu, vừa có tính ứng dụng cao.

Tại sao quy trình vận hành lò hơi chuẩn lại quan trọng đến vậy?

Trước khi đi sâu vào các bước, chúng ta hãy tạo tiền đề để hiểu vì sao lò hơi là thiết bị cần được vận hành chuẩn xác tuyệt đối.

Lò hơi là trái tim của nhiều nhà máy, từ thực phẩm, dệt may, giấy, gỗ cho đến hoá chất. Một lò hơi vận hành sai có thể gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng: cháy nổ, hư hỏng hệ thống, tốn nhiên liệu, giảm năng suất, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng người lao động. Chính vì thế, việc nắm rõ quy trình vận hành chuẩn là điều kiện tiên quyết để duy trì hoạt động an toàn và hiệu quả.

Để chuyển sang phần tiếp theo, hãy cùng nhìn sâu hơn vào những yếu tố tạo nên sự phức tạp trong vận hành lò hơi.

Tìm hiểu tổng quan về hệ thống lò hơi và yêu cầu vận hành

Để có thể vận hành đúng, trước hết chúng ta cần hiểu lò hơi gồm những bộ phận nào và nguyên lý hoạt động ra sao.

Cấu tạo cơ bản của lò hơi:

Một hệ thống lò hơi đạt chuẩn thường gồm các bộ phận chính:

• Buồng đốt – nơi nhiên liệu cháy tạo nhiệt.
• Thân lò – nơi hấp thụ nhiệt để sinh hơi.
• Economizer, pre-heater – thiết bị tận dụng nhiệt thải, tăng hiệu suất.
• Hệ thống cấp nước (bơm, bình chứa, đường ống).
• Hệ thống xử lý nước cấp nhằm hạn chế cáu cặn.
• Bộ điều khiển và van an toàn.
• Ống khói và bộ xử lý khí thải.

Điều kiện để vận hành lò hơi:

Người vận hành cần:

• Được đào tạo đúng chuyên môn.
• Hiểu cấu tạo, thông số kỹ thuật của lò.
• Biết xử lý các tình huống nguy hiểm.
• Tuân thủ các quy định về an toàn lao động.

Hướng dẫn chi tiết quy trình vận hành lò hơi đúng kỹ thuật

Sau đây, chúng ta hãy cùng đi sâu vào quy trình vận hành lò hơi chuẩn, chia thành ba giai đoạn chính: khởi động – vận hành – ngừng lò.

1. Quy trình trước khi khởi động lò hơi

Trước khi bắt đầu, việc kiểm tra tình trạng hệ thống sẽ đảm bảo quá trình sinh hơi diễn ra an toàn:

a. Kiểm tra bên ngoài

• Kiểm tra nguồn điện, nguồn nước, nguồn nhiên liệu.
• Đảm bảo khu vực quanh lò sạch sẽ, không có vật dễ cháy.
• Kiểm tra tình trạng ống nước, đường hơi, van an toàn.

b. Kiểm tra mức nước

• Mức nước trong ống thuỷ phải nằm trong giới hạn an toàn.
• Kiểm tra hoạt động của bơm cấp nước, phao điện, cảm biến mức nước.

c. Kiểm tra hệ thống nhiên liệu

• Với lò hơi đốt than: đảm bảo than khô, không lẫn tạp chất.
• Với lò dầu/gas: kiểm tra đường ống, đầu đốt, bộ lọc, áp lực nhiên liệu.

d. Kiểm tra van an toàn và áp suất

• Van an toàn phải được xả thử.
• Đồng hồ áp suất hoạt động chính xác, không kẹt kim.

Khi mọi thứ đã sẵn sàng, chúng ta tiến đến giai đoạn quan trọng nhất – khởi động lò.

2. Quy trình khởi động lò hơi

Khởi động là bước nhạy cảm nhất, cần thực hiện thận trọng và theo đúng trình tự.

a. Mở quạt gió và quạt khói

Giúp tạo dòng khí lưu thông, tránh đọng khí cháy trong buồng đốt.

b. Khởi động cấp nước

Bật bơm để đưa nước vào lò, duy trì mức nước trong giới hạn.

c. Mồi lửa hoặc khởi động đầu đốt

• Với lò đốt than: nhóm lửa bằng củi hoặc dầu nhẹ, sau đó cấp than từ từ.
• Với lò đốt dầu/gas: bật chế độ đánh lửa, đảm bảo đầu đốt vận hành ổn định.

d. Tăng nhiệt và áp suất từ từ

• Tuyệt đối không tăng nhiệt quá nhanh.
• Quan sát ống thuỷ, đồng hồ áp suất, âm thanh lò.

e. Xả khí

Khi áp suất tăng, cần xả khí để tránh hơi lẫn không khí.

Khi lò đạt áp suất và nhiệt độ ổn định, ta bắt đầu bước vận hành chính thức.

3. Quy trình vận hành lò hơi

Đây là giai đoạn “lò làm việc”, đòi hỏi giám sát liên tục để đảm bảo hiệu suất cao và an toàn tuyệt đối.

a. Theo dõi mức nước

• Luôn quan sát ống thuỷ.
• Bơm cấp nước phải hoạt động ổn định.
• Nếu mức nước xuống thấp → ngừng đốt ngay lập tức.

b. Theo dõi áp suất

• Áp suất phải nằm trong dải vận hành cho phép.
• Khi áp suất quá cao → van an toàn phải tự động xả.

c. Kiểm soát nhiên liệu

• Duy trì lượng nhiên liệu ổn định.
• Điều chỉnh gió – nhiên liệu để đảm bảo cháy hoàn toàn.

d. Quan sát màu sắc khói

• Khói trắng mỏng → cháy tốt.
• Khói đen → thiếu gió, tốn dầu/than.
• Khói xám đậm → nhiên liệu không sạch hoặc cháy không hết.

e. Ghi chép vận hành

Người vận hành phải ghi lại:

• Áp suất.
• Mức nước.
• Lượng nhiên liệu.
• Thời gian hoạt động.
• Các sự cố hoặc bất thường.

Để nối sang giai đoạn cuối, khi quá trình sản xuất đã hoàn tất, chúng ta cần ngừng lò một cách an toàn.

4. Quy trình ngừng lò hơi

Ngừng lò tuy tưởng đơn giản nhưng lại là giai đoạn quan trọng để bảo vệ tuổi thọ thiết bị.

Ngừng cấp nhiên liệu: Giảm dần và ngừng hoàn toàn nhiên liệu/đầu đốt.

Duy trì quạt gió – quạt khói: Giúp làm nguội buồng đốt và đẩy hết khí thải.

Giảm áp từ từ: Không xả áp đột ngột để tránh sốc nhiệt và hư hại thân lò.

Ngừng cấp nước khi áp suất đã về thấp:

Kiểm tra tổng thể sau khi ngừng lò:

• Kiểm tra rò rỉ.
• Kiểm tra mức nước.
• Kiểm tra tro xỉ, vệ sinh buồng đốt.
• Ghi chép nhật ký ngừng lò.

Sau khi hoàn tất quy trình kỹ thuật, điều quan trọng là hiểu các lỗi thường gặp.

Và để đảm bảo bạn vận hành an toàn hơn, hãy cùng điểm qua những rủi ro và sai lầm thường gặp.

Những lỗi phổ biến khi vận hành lò hơi và cách phòng tránh

Đốt lò khi chưa có đủ nước: Đây là sai lầm cực kỳ nguy hiểm, dẫn đến nổ lò hơi. Cách phòng tránh:

• Luôn kiểm tra ống thuỷ trước khi khởi động.
• Trang bị cảm biến mức nước tự động.

Tăng áp quá nhanh: Gây nứt thân lò do sốc nhiệt.

Không xả đáy định kỳ: Dẫn đến đóng cặn, giảm hiệu suất, hỏng ống nước.

Không ghi chép vận hành: Khi sự cố xảy ra, không có dữ liệu để kiểm tra nguyên nhân.

Các mẹo tối ưu hiệu suất lò hơi

Sử dụng nước cấp đã xử lý: Giúp giảm cặn, tăng tuổi thọ.

Vệ sinh bề mặt truyền nhiệt định kỳ: Bám bẩn 1 mm có thể làm mất 5–10% hiệu suất.

Điều chỉnh tỉ lệ gió – nhiên liệu hợp lý: Đảm bảo cháy hoàn toàn, giảm chi phí nhiên liệu.

Kiểm tra chim sẻ lửa, van an toàn: Tối ưu hoá độ ổn định của lò.

Và khi mọi yếu tố đã được tối ưu, bạn đã nắm trong tay bí quyết vận hành lò hơi an toàn và hiệu quả nhất.

Kết luận

Quy trình vận hành lò hơi không chỉ là một chuỗi thao tác kỹ thuật mà còn là tiêu chuẩn an toàn bắt buộc trong mọi nhà máy. Khi hiểu rõ và tuân thủ quy trình như bài viết trên – từ nhận thức tầm quan trọng, hiểu cấu tạo, thực hiện đúng quy trình đến tối ưu vận hành – bạn sẽ đảm bảo hệ thống lò hơi hoạt động ổn định, tiết kiệm và bền bỉ.